Явор - костел

Kościół Pokoju w Jaworze

Nazwa dobra: Kościół Pokoju w Jaworze

Lokalizacja: Jawor - miasto w środkowej części województwa dolnośląskiego, w obrębie Równiny Chojnowskiej, w odległości 5 km od krawędzi Sudetów, na prawym brzegu Nysy Szalonej.

Obszar dziedzictwa kulturowego: zabytkowy Kościół Pokoju w Jaworze, wraz z bezpośrednio przylegającą do niego posesją.

Status prawny: własność kościelna (Diecezja Wrocławska);

Administracja odpowiedzialna za dobro: Generalny i Wojewódzki Konserwator Zabytków;

Ewangelicki Kościół Pokoju w Jaworze, z 1654 roku - jest jednym z dwóch na Śląsku, zbudowanych według projektu A. Saebischa. Ta sakralna budowla może pomieścić około 6 000 osób. W jej wnętrzu znajduje się wyposażenie barokowe z XVII w, a 180 malowideł przedstawiających sceny ze Starego i Nowego Testamentu składa się na przepiękne epitafia zewnętrzne.

Data wpisu - 2001 rok

Kościoły Pokoju są wybitnym świadectwem tolerancji religijnej okazanej ze strony austriackiej dynastii Habsburgów - katolików wobec protestanckiej ludności Dolnego Śląska, na rzecz zażegnania wieloletniego konfliktu religijnego.

W wyniku nakazów narzuconych przez ówcześnie panującą na tych obszarach monarchię, stawianie Kościołów Pokoju wymagało od budowniczych zastosowania pionierskich, kompleksowych rozwiązań konstrukcyjnych i architektonicznych, nigdy wcześniej nie praktykowanych, zwłaszcza na płaszczyźnie architektury drewnianej. Na ich zadziwiającą wyjątkowość składa się również fakt, iż pomimo powszechnego sceptycyzmu wobec trwałości i solidności wzniesionych obiektów, przetrwały one do dnia dzisiejszego.

Kościoły Pokoju noszą wyjątkowe świadectwo rozwoju szczególnego rodzaju siły politycznej w dobie siedemnastowiecznej Europy, nasyconej ogromną duchową mocą i zaangażowaniem.

Kościoły Pokoju w Jaworze i Świdnicy to największe w Europie obiekty sakralne zbudowane w konstrukcji szkieletowo-reglowej. Jednak ich wartość architektoniczna jest o wiele mniejsza od wartości jakie niosą. Obydwa na wpół drewniane protestanckie kościoły zostały wzniesione w połowie XVII wieku, po zakończeniu Wojny Trzydziestoletniej, która spustoszyła wielkie obszary Europy. Podpisując traktat pokojowy w Westfalii w 1648 roku monarcha austriacki zezwolił protestantom z Dolnego Śląska wznieść trzy "kościoły pokoju". Miały upamiętnić zakończenie wyniszczające j wojny i koniec konfliktu religijnego. Obie świątynie z założenia nie miały przypominać tradycyjnych kościołów. Miały być zbudowane przy użyciu pospolitych materiałów, a usytuowane w odległości zasięgu kuli armatniej od murów miasta.

Tak właśnie powstały dwie największe w Europie drewniano kamienne konstrukcje - "Świątynie z przekazem". Skromnie wyglądające na zewnątrz, obydwie posiadają bogato zdobione barokowe wnętrza.

"Wzruszająca w swej wymowie antywojenna symbolika - świątynie wzniesione na znak końca wojny trwającej trzydzieści lat i na znak końca religijnego sporu."